Posttraumatische dystrofie

Posttraumatische dystrofie (PD) is een ziektebeeld dat kan ontstaan na een operatie of letsel aan een van de ledematen of andere gewrichten. De belangrijkste klacht is pijn, waarvan de ernst meestal niet past bij de ernst van het letsel of de operatie. Vaak is er sprake van posttraumatische dystrofie aan een arm of been of een onderdeel daarvan (ook andere locaties worden genoemd). Het aangedane gebied is abnormaal van kleur (meestal roodblauwe verkleuring). Ook kan er sprake zijn van een zwelling en een verhoogde of juist verlaagde temperatuur. De pijn wordt erger bij aanraking of beweging. Dystrofie kan leiden tot ernstig functieverlies door verzwakking van spieren en andere weefsels. Als dystrofie snel wordt ontdekt, kan het genezen zonder restverschijnselen. Posttraumatische dystrofie kan echter ook chronisch zijn. De aandoening is niet aan leeftijd gebonden, maar komt vaker voor bij mensen tussen de 45 en 60 jaar. Over het algemeen hebben vrouwen iets meer kans om het te krijgen, hoewel dit ter discussie staat. De naam (posttraumatische) dystrofie is slechts een van de gebruikte namen voor dit ziektebeeld. De naam dystrofie is afgeleid van het Griekse ‘dystrophia’ (voedingsstoornis) en verwijst naar het verval van weefsels als gevolg van een slechte "voeding". Andere benamingen die worden gebruikt zijn Complex Regionaal Pijnsyndroom (CRPS), Sudeckse-dystrofie (of -atrofie), Sudeckse-syndroom of algo(neuro)dystrofie, sympathische reflexdystrofie, reflectoir-sympathische dystrofie (RSD) en schouder-handsyndroom. De gangbare Amerikaanse benaming is Reflex Sympathetic Dystrophy (RSD).

De symptomen van posttraumatische dystrofie zijn: zwelling, soms extreem, veranderde huidskleur (rood of blauw), veranderde temperatuur (warmer of kouder dan tegengestelde lidmaat), beperking van beweging, onder andere door pijn en stijfheid, diffuse pijn, veelal brandend, veelal in een groter gebied dan het oorspronkelijke letsel en heftiger dan bij het letsel past. Deze symptomen verergeren na inspanning waarbij na hele korte tijd al een verheviging van bovenstaande reacties kan optreden. De pijn kan extreme vormen aannemen. Bij ongeveer 5% is er sprake van een zogenaamde koude dystrofie en is het lidmaat koud en blauw.

Er kan een grote gevoeligheid voor pijnprikkels ontstaan. Behalve dat men de pijn "van binnen" voelt kan er ook zogenaamde aanrakingspijn aanwezig zijn. Men kan het niet verdragen als de huid, hoe licht ook, bijvoorbeeld met een veertje of wattenbolletje, wordt aangeraakt. Er kan een verminderd tastgevoel ontstaan of men ervaart dat het niet meer bij het lichaamsschema hoort (het gevoel of de hand bijvoorbeeld erg ver weg is). De spierkracht neemt snel af en men heeft geen kracht meer om een kopje vast te houden of een zware deur te openen of een stukje te lopen.

Wat is het verschil tussen dystrofie of atrofie?

Atrofie is een verschijnsel waarbij spierweefsel tijdelijk afneemt. Indien bepaalde spiergroepen langdurig niet gebruikt worden, zullen hun functies afnemen en spierweefsel verminderen. Echter door training kan dit weer hersteld worden. Dystrofie is onomkeerbaar.